Het verhaal van Dorien
Dorien (43) woont met haar dochter in Amsterdam en werkt als managementsecretaresse bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Op haar veertigste kreeg ze de diagnose autisme. Voor die tijd lukte het haar nooit om een stabiel leven op te bouwen: “Ik rommelde maar wat aan en was elke dag aan het overleven. Nu breekt er een nieuw tijdperk aan, één waarin ik mezelf mag zijn.”
Bij Dorien thuis is het een gezellige boel. In haar appartement in het centrum van Amsterdam wonen naast Dorien en haar dochter van 12 ook nog drie katten en een fret. De muren hebben vrolijke kleuren en hangen vol met kunst. Ze vertelt: “Ik ben twee keer een kunstopleiding gestart, maar heb beide helaas nooit afgemaakt. Achteraf gezien kwam dat door mijn autisme. Maar dat wist ik toen nog niet.”
In de wieg
Dorien ligt nog in de wieg als haar moeder al weet dat zij anders is dan anderen. Ze wil niet drinken, niet lopen en is erg stil. Als ze de schoolgaande leeftijd bereikt, merkt ze zelf ook dat ze afwijkt. “Ik was veel op mezelf, speelde het liefst alleen. Ik was altijd creatief bezig. Maar ik voelde me ook heel eenzaam.” Jaren sukkelt het door, tot ze op haar vijftiende vastloopt. “School boeide me niet. Ik maakte mijn huiswerk niet, alleen voor de vakken die ik superinteressant vond: geschiedenis en Engels. Daar ging al mijn aandacht en energie naartoe. Maar vooral voelde ik me totaal onbegrepen. Ze dachten dat ik depressief was, dus startte ik met MAO-remmers en psychiatrische behandelingen. Heel heftig voor een kind van vijftien.”
Autisme bij vrouwen?
In die tijd weet men nog weinig van autisme, en vooral van hoe het zich uit bij vrouwen. Er is dan ook niemand die de link legt, zelfs haar psychologen en psychiaters niet. Dorien probeert te leven zoals anderen dat doen, met alle gevolgen van dien. “Op mijn negentiende ben ik opgenomen omdat het niet meer ging. Ik kwam op de crisisafdeling terecht. Het was daar afschuwelijk. In de tijd dat ik daar zat pleegden twee mensen zelfmoord. Ik heb dingen gezien die ik nooit had moeten zien.” Het is op die afdeling dat ze de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis krijgt. “En daar moest ik het maar mee doen.”
Gerrit rietveld academie
Met eenentwintig jaar lukt het haar om haar leven weer enigszins op te pakken. Ze schrijft zich in bij de Gerrit Rietveld Academie, en daarna bij de Kunstacademie in Den Haag. Fotograferen is haar passie en uit de opdrachten haalt ze veel plezier. Maar toch lukt het niet om af te studeren. “Ik was altijd moe en kapot. Ik wist gewoon niet wat er aan de hand was. Ik zei mezelf steeds: kom op, stel je niet aan. En ik ging door. Achteraf weet ik: het waren de prikkels die me moe maakten, ik had het op mijn eigen tempo moeten doen.”
De wereld over
Dorien stopt met haar studie en vliegt een tijd lang als stewardess mee op Europese vluchten. “Ik vond het fantastisch. Die spanning dat je nooit wist wat er ging gebeuren vond ik te gek. Dat klinkt heel raar voor iemand met autisme, maar zo zie je maar dat we allemaal verschillend zijn. Voor mij waren de onvoorspelbaarheid en de interactie met mijn collega’s juist geweldig.” Toch blijkt ook dit werk te inspannend. Een tijd lang zwerft ze de wereld over. In Amerika raakt ze zwanger en ze besluit terug te keren naar Amsterdam om daar een leven met haar dochter op te bouwen. “Dat was niet makkelijk. Ik was alleen met een baby en had geen geld. Ik raakte in een postnatale depressie. Gelukkig was mijn moeder daar om me te helpen.”
Vanaf moment één was het duidelijk: ik voldeed aan alle punten.
Boos en opgelucht
Drie jaar geleden loopt ze naar binnen bij een psychiater die haar leven zal veranderen. “Hij las mijn dossier en zei: jij moet naar een autismespecialist. Vanaf moment één was het duidelijk, ik voldeed aan alle punten. Ik ben heel boos geweest op de GGZ: waarom heeft niemand dit gezien? Ik heb zoveel behandelingen, opnames en medicijnen gehad waar ik me alleen maar slechter door ging voelen.” Maar bovenal is er opluchting. “Ik kon het tegelijkertijd wel uitschreeuwen van geluk: ja, dit is het! Alle puzzelstukjes vielen in elkaar. Wat een opluchting.” Dorien volgt een aantal cursussen over autisme bij vrouwen en sluit zich aan bij een praatgroep. De herkenning die ze daar voelt is onbeschrijfelijk. “Ik heb me mijn hele leven zo alleen en onbegrepen gevoeld. Er werden mij allerlei diagnoses gegeven die gewoon niet klopten. Al die vrouwen in de groep hadden precies hetzelfde levensverhaal.”
Begeleiding van experts
Haar diagnose betekent ook dat ze op een andere manier naar werk kan kijken. “Toen ik leerde dat ik autisme had, dacht ik: dit is iets wat me uniek maakt en wat ik moet gaan gebruiken in mijn voordeel.” Eerst klopt ze aan bij het UWV en reguliere jobcoachorganisaties, maar ook daar wordt ze niet begrepen. “Ik had begeleiding nodig van mensen die veel verstand hebben van autisme, met alle voordelen en nadelen die daarbij komen kijken. Een baan krijgen lukte me wel, maar een baan houden is moeilijk. Daar had ik hulp bij nodig.” Na een zoektocht vindt ze die hulp bij AutiTalent. Zo komt ze al snel in gesprek met de NVWA. “Het sollicitatiegesprek was heel relaxed. Wat mij aanspreekt is dat de NVWA zo overzichtelijk is. Alle processen en rollen zijn vastgelegd. Dat geeft mij duidelijkheid en structuur, waar ik op dit moment behoefte aan heb.”
Superkracht
Dorien is blij dat ze na lang thuiszitten eindelijk is gestart. “Ik houd van uitdaging en nieuwe dingen leren. Ik wil altijd alles weten. Ik denk dat de functie goed bij mij past want ik ben organisatorisch ontzettend sterk. Ik houd van plannen, lijstjes maken, het overzicht bewaren. Ook dat is kenmerkend voor autisme.” Ze ziet ook dat het heel anders met haar had kunnen aflopen als ze niet was doorgegaan met zoeken naar antwoorden over zichzelf. “Ik ben een vechter. Diep van binnen wist ik: ik bén geen psychiatrisch patiënt! Ik ben blij dat ik die bevestiging nu heb en mijn dochter met autisme kan behoeden voor dezelfde valkuilen. Toen ik hoorde dat zij ook autisme heeft, zei ik meteen: autisme is een superkracht! Het maakt jou uniek en bijzonder. Daar moet je gebruik van maken.”
