[GASTBLOG] Bianca Toeps over freelancen met autisme
Hoi, ik ben Bianca Toeps en ik ben autistisch. Sinds twee jaar woon ik in Tokio. Ik werk al meer dan tien jaar als zelfstandig fotograaf, websitebouwer en auteur, al ben ik sinds kort ook directeur van mijn eigen (Japanse) bedrijf. “Hoe gaat dat nu eigenlijk, freelancen met autisme?”, vragen mensen mij soms. In deze blog zal ik een aantal punten op een rijtje zetten waar je rekening mee moet houden, als je overweegt voor jezelf te beginnen.
1. Dealen met klanten
Het fijne aan freelancen is dat je van irritante managers en collega’s af bent, en dingen lekker op je eigen manier kan doen. Althans… Totdat je te maken krijgt met veeleisende, of soms simpelweg onredelijke klanten. Zorg daarom dat je ALTIJD je afspraken op papier hebt staan. Deadlines, hoeveel aanpassingen de klant mag vragen en wanneer, waar ze je werk wel en niet voor mogen gebruiken, algemene voorwaarden… Het is goed om regelmatig met andere freelancers te spreken, en ze te vragen: “Hoe doe jij dit eigenlijk?” Ik heb ooit eens met twee andere fotografen aan tafel gezeten om onze algemene voorwaarden naast elkaar te leggen. Van elk akkefietje uit het verleden maakten we een nieuwe regel, zodat die situatie niet nog eens zou voorkomen.
Wij autisten hebben vaak moeite met veranderingen, en al helemaal als we er het nut niet van inzien – of erger nog, vinden dat het helemaal geen verbetering is! “Mijn dochter wil alle knoppen graag roze!”, zei een websiteklant me ooit eens. Natuurlijk had ik eigenlijk willen antwoorden dat z’n dochter de site dan maar had moeten maken, dat roze knoppen oerlelijk waren en dat ik dat ab-so-luut!!!! niet ging doen… Maar dat is niet heel handig als je ook nog betaald wil worden. Beantwoord zulke verzoeken altijd pas als je uit je piek-emotie bent, en eventueel met iemand hebt overlegd. Een van de moeilijkste dingen van mijn vak vind ik nog steeds deze discussies met klanten, waarbij aan de ene kant de klant koning is, maar aan de andere kant… Ze hebben je gevraagd om jóuw visie, nietwaar? Soms helpt het om niet botweg “nee” te zeggen, maar “dat kan, volgens ons contract kost deze aanpassing 50 euro”. Het is wonderbaarlijk hoe vaak het dan ineens toch niet meer hoeft, haha.
Make-up: Charlotte van Beusekom
2. Netwerken
Mensen denken vaak dat je goed moet zijn in netwerken als je voor jezelf werkt. Nu heb ik een hekel aan netwerken op borrels en zo, maar toch weten mensen mij altijd te vinden. Hoe dat komt? Ik denk doordat ik doe wat ik leuk vind, en ook graag laat zien wat ik doe. Door te doen wat ik leuk vind, ontmoet ik mensen waarmee ik klik. Als deze mensen, bijvoorbeeld dankzij mijn posts op sociale media, weten dat ik foto’s maak/websites bouw, dan denken ze hopelijk aan mij wanneer ze die nodig hebben. Het enige nadeel van netwerken op deze manier, is dat het vrij onvoorspelbaar is. Ik heb geen controle over hoeveel mensen er wanneer naar mij toe komen, maar tot nu toe is het altijd gebeurd.
Heb je even wat minder werk? Besteed je tijd dan aan je website, je sociale media, of projecten waar je misschien niet (veel) voor betaald krijgt, maar waarbij je hart ligt, en waarbij je goed kunt laten zien wat je kan. Wie weet rolt er weer iets nieuws uit!
3. Prijzen
Hoeveel vraag je nu eigenlijk voor je werk? Ik denk dat veel ondernemers dit lastig vinden, daarom is het ook hier goed om met elkaar te overleggen. Ikzelf heb mijn prijslijst ook gewoon online staan. Veel mensen doen geheimzinnig over wat ze vragen, maar ik vind de openheid ideaal – zo besteed ik nooit meer kostbare uren aan een potentiële klant die na het ontvangen van een offerte van 2000 euro zegt: “Zóveel?! Ik dacht meer aan 200?” Mijn ervaring is dat klanten die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten, ook het meeste te zeuren hebben. Deze klanten hebben vaak namelijk geen idee wat je werk inhoudt, en geen respect voor je tijd.
4. Aan het werk
Sommige zelfstandigen werken op locatie (denk bijvoorbeeld aan make-up artists, hoveniers…), anderen werken thuis. Als je thuis werkt, is het belangrijk om een fijne werkplek te hebben, waar je niet steeds wordt afgeleid. Soms is het ook handig om een aparte werktelefoon te hebben, die je uit kunt zetten zodra je wilt ontspannen.
Heb je moeite om jezelf aan het werk te zetten? Routines kunnen helpen. Begin de dag met naar je agenda en takenlijstjes kijken, en vraag jezelf af: Wat moet eerst? Wat kan later?
5. Drukdruk
Hoe ga je om met de werkdruk, als je eigen bedrijf plots een gigantisch succes blijkt? Allereerst, plannen is de heilige graal. Alles wat op papier staat (of in een digitale file), hoef je niet in je hoofd te bewaren. Maak niet enkel to-do-lists, maar schat ook in hoeveel tijd dingen kosten, en hoeveel tijd je nodig hebt om weer op te laden. Blijk je achteraf veel te weinig tijd te hebben uitgetrokken? Noteer dat ook, en pas je planning aan. En weet dat wie altijd te druk is, te weinig vraagt voor zijn of haar diensten.
Leer om nee te zeggen tegen aanvragen als je het te druk hebt, of als je een klus gewoon helemaal niet ziet zitten. Vind je dat moeilijk, zorg dan dat je eerst bedenktijd inlast. Zeg nooit direct ja, maar altijd dat je in je agenda gaat kijken. Vraag potentiële klanten om je meer details te mailen, zodat je weet waar je aan toe bent. En gebruik deze bedenktijd ook gerust om met andere freelancers, een partner of een hulpverlener (als je die hebt) te overleggen of het een goed idee is om de klus aan te nemen, of niet.
6. Hulp vragen en uitbesteden
Zorg dat je je administratie goed op orde hebt; neem een boekhouder en vraag hulp bij dingen als het opstellen van contracten, zelfs al kost dat geld. Het doet misschien financieel even pijn, maar rechtszaken, gedoe met de Belastingdienst en/of eventuele andere overheidsinstanties (bijvoorbeeld als je een gedeeltelijke uitkering hebt) wil je echt niet!
7. Stabiliteit
Wij autisten hebben doorgaans enige stabiliteit nodig, maar freelancen is vaak allesbehalve stabiel. De ene maand heb je misschien bergen werk, terwijl je de volgende maand naar een lege mailbox staart en je afvraagt of het ooit allemaal nog goedkomt. Het kan daarom verstandig zijn om niet direct in het diepe te springen, maar bijvoorbeeld te beginnen met je freelance werk als side hustle. Het is slim om een financiële buffer op te bouwen. Wat mij veel rust geeft is dat ik heel klein woon, en dus lage maandlasten heb. Als je een relatie hebt, dan kan het fijn zijn als de ene partner een stabiele, vaste baan heeft en daarmee de vaste lasten afdekt, en de ander, de freelancer, meer de extra’s en uitjes betaalt.
En misschien kom je na het lezen van deze post wel tot de conclusie dat freelancen helemaal niks voor jou is, dat kan ook! Niet iedereen dealt even goed met stress (of uitstelgedrag), en soms is het hebben van een vaste baan, met een vast salaris en net iets minder verantwoordelijkheid een stuk gezonder voor je. Dus doe vooral wat bij je past, het is immers jouw leven.
